به طور کلی، شیشه به عنوان یک ماده جامد شفاف شناخته می شود که می توان از آن برای تهیه انواع محصولات در زمینه هایی مانند معماری و طراحی استفاده کرد. شیشه یک ماده شگفت انگیز است و زندگی مدرن بدون آن غیرقابل تصور می شود. همه ما همه روزه به شیشه ها اعتماد می کنیم چرا که شیمی منحصر به فرد آن دارای ویژگی های مورد توجهی است. اگر به تعریف شیشه از نظر علمی بپردازیم، آن را به عنوان جامد آمورف غیر کریستالی تعریف می کنند که خاصیت شفافیت دارد و برای اهداف عملی، تکنولوژیکی و تزئینی استفاده می شود.
شیشه شفاف و در عین حال غیرقابل نفوذ است و به عنوان سدی پایدار در برابر همه چیز از آب و هوا تا باکتری ها در نظر گرفته می شود. شیشه همچنین ماده ای غیر سمی است و در تماس با غذا و نوشیدنی کاملاً بی خطر است.
شیشه ماده ای کاملا بی اثر است، زیرا با محتوا و محیط اطراف خود واکنش نشان نمی دهد و این برای کاربردهای علمی، جراحی و دارویی بسیار مناسب است.

متداول ترین کاربردهای شیشه

ظروف شیشه ای – بطری و شیشه
شیشه های مسطح – از جمله لعاب برای ساختمان ها و وسایل نقلیه
الیاف شیشه ای – برای تقویت، عایق بندی و فیبر نوری
شیشه های پزشکی – مانند لوله های آزمایشگاه
ظروف شیشه ای خانگی – مانند پارچ و لیوان
دکوراسیون داخلی – شیشه رنگی، لاکوبل، پارتیشن شیشه ای، آینه کاری و…

شیشه آهک سوددار از ماسه، سنگ آهک و خاکستر سودا ساخته شده است که در طبیعت به وفور مشاهده می شود. اما تغییر ترکیبات شیشه می تواند به خصوصیات دیگری تبدیل شود، به عنوان مثال این امکان وجود دارد:

انعطاف پذیر – قادر به چرخش مانند یک کاغذ
ضد میکروبی – با ترکیب نقره در شیشه، می توان گسترش باکتری ها و قارچ ها را کاهش داد
قابل حل – قادر به انتشار داروها، مواد مغذی و سایر مواد با سرعت کاملاً مشخص

شیشه پس از گذشت قرن ها استفاده از مواد انتخابی برای لعاب ها و ظروف باقی مانده است. اما امروزه شیشه کاربردهای دیگری نیز دارد، از جمله:

• ایمپلنت های پزشکی و دندانپزشکی
• دفع زباله های رادیواکتیو
• تصفیه آب

هرچه توانایی دستکاری در علم شیمی شیشه پیچیده تر می شود، این ماده شگفت انگیز نقش خود را در حل بسیاری از مشکلاتی که جامعه در دهه های آینده با آن روبرو است، پر رنگ تر می کند.
از بین انواع شیشه، شیشه های سیلیکات رایج ترین و گسترده ترین آن است. این نوع شیشه بر پایه ترکیب شیمیایی سیلیس است که به عنوان دی اکسید سیلیکون یا کوارتز نیز شناخته می شود. سیلیس بیشتر در ماسه به شکل ماده معدنی به نام کوارتز یافت می شود. در حالی که سیلیس ماده اصلی تشکیل دهنده شیشه است، ترکیبات شیمیایی دیگری مانند اکسید سدیم، کربنات سدیم و آهک یا کلسیم اکسید به آن افزوده می شوند تا شیشه ای از خواص مطلوب مانند نقطه ذوب مناسب و ویسکوزیته حاصل شود. شیشه هدایت حرارتی و الکتریکی ندارد و با بیشتر ترکیبات شیمیایی شناخته شده واکنش نشان نمی دهد.